Thiên thạch rơi xuống Nga nặng 10.000 tấn

Cơ quan hàng không vũ trụ Mỹ NASA cho biết mảnh thiên thạch rơi xuống nước Nga hôm thứ Sáu, 15/2, có khối lượng 10.000 tấn và tạo ra năng lượng tương đương 500 kiloton, lớn hơn rất nhiều so với con số 300 kiloton được dự đoán trước đó.

Ngày 15/2, một khối thiên thạch từ vũ trụ lao xuống vùng Chelyabinsk thuộc miền trung nước Nga vào khoảng 9h sáng. Nó bốc cháy trong khí quyển, gây nên tiếng nổ lớn kèm theo ánh sáng chói lòa trên bầu trời. Vụ nổ khiến gần 1.200 người bị thương và gây thiệt hại vật chất hàng chục triệu USD. Xung chấn từ vụ nổ khiến hàng vạn cửa sổ trong vùng vỡ tan. Phần lớn nạn nhân bị thương nhẹ do các mảnh kính vỡ văng vào cơ thể.

"Đột nhiên bầu trời sáng lòa, không giống như khi các bóng điện được bật, mà giống như mọi vật được chiếu sáng bởi một thứ ánh sáng trắng bất thường", một giáo viên trong vùng Chelyabinsk kể.

Một người dân khác ví tiếng nổ giống như âm thanh của một con tàu rơi từ trên trời.

"Lúc đầu mọi người nghĩ rằng đó là một máy bay nổ tung trên không", nhân chứng này nói.

Giới chức Nga thống kê được hơn 3.700 công trình, tòa nhà hư hại do thiên thạch rơi. Cửa sổ của khoảng 700 trường học, hơn 200 bệnh viện và các công trình an sinh xã hội vỡ vì sức ép. Chính quyền huy động hơn 24.000 người để khắc phục hậu quả của vụ việc, từ lắp lại kính trên các cửa sổ tới dọn dẹp các đống đổ nát.

Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) nhận định rằng thiên thạch rơi tại Nga có khối lượng tới 10.000 tấn, chiều rộng 17 m. Đường bay của nó tạo với mặt đất một góc 20 độ. Nó nổ tung ở độ cao 20-25 km, giải phóng khoảng 300 kiloton năng lượng, tương đương sức công phá của 20-25 quả bom nguyên tử mà Mỹ ném xuống thành phố Hiroshima của Nhật Bản vào năm 1945. Các chuyên gia của NASA khẳng định đây là vụ nổ thiên thạch lớn nhất trong vòng 100 năm qua.

Sức ép từ vụ nổ thiên thạch lớn đến nỗi 11 trong tổng số 45 trạm theo dõi sóng hạ âm của Tổ chức Hiệp ức Cấm thử hạt nhân toàn diện phát hiện nó.

Những người sưu tầm thiên thạch trên khắp thế giới đã tới vùng Chelyabinsk để tìm kiếm những mảnh vỡ của khối thiên thạch. Các nhà khoa học Nga cho hay họ đã tìm thấy 53 mảnh thiên thạch tại hồ Chebarkul gần Chelyabinsk. Chiều rộng của mọi mảnh đều nhỏ hơn 10 mm. Một số chuyên gia cho rằng không mảnh vỡ lớn nào có thể tồn tại, bởi thiên thạch chủ yếu cấu tạo từ băng và gần như hoàn toàn bốc hơi trong quá trình thâm nhập vào bầu khí quyển địa cầu.

Một số người đã rao bán các "mảnh vỡ thiên thạch" trên mạng với giá từ 3 tới 33 USD. Hôm nay cảnh sát ở vùng Chelyabinsk của Nga đã tịch thu một "mảnh vỡ thiên thạch" mà một người đàn ông địa phương rao bán.

"Chúng tôi phát hiện một người đàn ông sinh năm 1984 tại vùng Chelyabinsk rao bán một cục vật chất có khối lượng chừng 60 gram trên mạng Internet. Anh ta khẳng định rằng nó là mảnh vỡ từ thiên thạch hôm 15/2", Anzhelika Chirkova, người phát ngôn của cảnh sát, thông báo.

Hiểm họa từ thiên thạch khiến nhiều chính trị gia và cựu phi hành gia lo ngại. Tuần trước Phó thủ tướng Nga Dmitry Rogozin tuyên bố ông sẽ trình đề xuất thiết lập một hệ thống ngăn chặn thiên thạch lên Thủ tướng Dmitry Medvedev vào ngày 18/2.

Rusty Schweickart, một cựu phi hành gia từng bay cùng phi thuyền Apollo của Mỹ, kêu gọi các chính phủ theo dõi hoạt động của các vật thể gần trái đất một cách sát sao hơn.

Nghị sĩ Dana Rohrabacher, phó chủ tịch Ủy ban Khoa học, Vũ trụ và Công nghệ của hạ viện Mỹ, bình luận rằng Washington nên chú ý tới nhiều vấn đề sau vụ thiên thạch rơi tại Nga.

"Nước Mỹ đầu tư hàng triệu USD để tìm và theo dõi các sao chổi, thiên thạch. Nhưng thiên thạch nổ trên bầu trời Nga có kích thước nhỏ hơn mức mà các thiết bị của Mỹ có thể phát hiện", Rohrabacher nói với Space.

Điều khiến Rohrabacher lo ngại là các chính phủ chưa lập kế hoạch để đối phó vụ tấn công trái đất của thiên thạch hay sao chổi.

"Vì thế, ngay cả khi các thiết bị phát hiện một vật thể sắp lao vào trái đất, chúng ta cũng không có khả năng làm chệch đường bay của nó", ông bình luận.

Theo dữ liệu mới được cơ quan hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) thu thập, kích thước ước tính của vật thể trước khi rơi vào bầu khí quyển Trái đất là 17 m (thay vì 15 m như tính toán trước đó), với khối lượng 10.000 tấn. Năng lượng phát ra trong vụ này tăng từ 30 kiloton (theo ước tính ban đầu) lên gần 500 kiloton.

NASA cũng cho biết thiên thạch này không liên quan đến thiên thạch 2012 DA14 đang đến gần Trái đất. "Quỹ đạo của thiên thạch Nga khác rất nhiều so với quỹ đạo của thiên thạch 2012 DA14, do đó nó là một vật thể hoàn toàn không liên quan", NASA viết trên trang web.

Sau khi vụ nổ thiên thạch diễn ra ở Nga, nhiều người ở Cuba và bang California, Mỹ cũng báo cáo nhìn thấy quả cầu lửa tương tự nhưng nhỏ hơn quả ở Nga bay qua bầu trời.

Cư dân bang California cho biết họ rùng mình khi thấy một ánh lửa bất thường trên vịnh San Francisco vài giờ sau vụ nổ thiên thạch Nga. Dựa trên 35 báo cáo mà Hội Nghiên cứu Thiên thạch Mỹ nhận được, ánh sáng trên bầu trời phía bắc California là mưa sao băng rời rạc không nghiêm trọng, theo Mike Hankey, người quản lý của hội. "Các quả cầu lửa rơi hàng đêm, trên khắp thế giới", AAP dẫn lời anh cho biết.

Tại thành phố Rodas, miền trung Cuba, cư dân cho biết vào tối 12/2 họ nhìn thấy "vệt sáng trên bầu trời và sau đó là một quả cầu lửa lớn, lớn hơn mặt trời". Vụ nổ đã làm "ngôi nhà của tôi rung chuyển hoàn toàn", một người dân địa phương nói trong đoạn clip phát đi tối 15/2 trên trang mạng CubaSi.

Các chuyên gia cho rằng các khối thiên thạch nhỏ rơi xuống Trái đất từ 5 - 10 lần mỗi năm. Nhưng khả năng xảy ra nổ thiên thạch lớn trên diện rộng khiến khoảng 1.000 người bị thương ở Nga mới đây chỉ xảy ra một lần trong ít nhất 100 năm.

Hôm 15/2, một thiên thạch cháy rơi xuống miền trung nước Nga, gây nên một tiếng nổ lớn khiến nhiều cửa sổ kính vỡ tan. Hơn 1.000 người bị thương bởi vụ việc và thiệt hại vật chất lên tới vài chục triệu USD. Giới thiên văn tại Nga và Mỹ không hề dự báo sự xuất hiện của thiên thạch này.

Nghị sĩ Dana Rohrabacher, phó chủ tịch Ủy ban Khoa học, Vũ trụ và Công nghệ của hạ viện Mỹ, bình luận rằng Washington nên chú ý tới nhiều vấn đề sau vụ thiên thạch rơi tại Nga, Space đưa tin.

"Nước Mỹ đầu tư hàng triệu USD để tìm và theo dõi các sao chổi, thiên thạch. Nhưng thiên thạch nổ trên bầu trời Nga có kích thước nhỏ hơn mức mà các thiết bị của Mỹ có thể phát hiện", Rohrabacher nhận xét.

Điều khiến Rohrabacher lo ngại là các chính phủ chưa lập kế hoạch để đối phó vụ tấn công trái đất của thiên thạch hay sao chổi.

"Vì thế, ngay cả khi các thiết bị phát hiện một vật thể sắp lao vào trái đất, chúng ta cũng không có khả năng làm chệch đường bay của nó", ông bình luận.

Tình hình có thể thay đổi trong tương lai gần. Ủy ban Khoa học, Vũ trụ và Công nghệ của hạ viện Mỹ vừa thông báo họ sẽ thảo luận về các biện pháp đối phó những thiên thạch nguy hiểm trong vài tuần tới.

"Thiên thạch là loại thiên tai duy nhất mà con người có thể ngăn chặn. Chúng ta đã có những bằng chứng rõ ràng cho thấy chúng là hiểm họa thực sự và hữu hình. Người dân Mỹ cầu nguyện cho những người dân Nga chịu ảnh hưởng của vụ nổ thiên thạch hôm 15/2. Vụ nổ đó cho thấy chúng ta phải tự bảo vệ bản thân chúng ta và trái đất trước mối họa rõ ràng đó", Rohrabacher nói.